Materijalna kultura Srbije

PREGLED LOKACIJA VEZANIH ZA PRVI SRPSKI USTANAK



SPOMENIK VOJVODI MILENKU STOJKOVIĆU
Vojvoda koji je došao glave dahijama i čovek koji je držao sopstveni harem		LOZNIČKI GRAD/ŠANČEVIBITKA NA ČOKEŠINI
"Srpski Termopili"		BITKA/BOJ NA SVILEUVI
Bitka se vodila 11. marta 1804
(objekt/lokaciju nismo obišli)
Braničevski okrug, Opština Požarevac, Kličevac

(44.75477°N 21.28978°E)


period:Prvi srpski ustanak


Spomenik se nalazi na malom platou u centru sela, odmah do puta. Vojvoda iz Prvog srpskog ustanka, koji je došao glave dahijama • Spomenik se nalazi na malom platou u centru sela, odmah do puta. Vojvoda je značajno doprineo ustaničkoj pobedi na Ivankovcu. Takođe je poznat i kao čovek koji je držao sopstveni harem.


Više		Mačvanski okrug, Opština Loznica, Draginac

(44.530686°N 19.22001°E)


period:Prvi srpski ustanak status:spomenik kulture šifra:SK0720

Mačvanski okrug, Opština Loznica, Čokešina

(44.65444°N 19.3669°E)


period:Prvi srpski ustanak pristup:putničkim vozilom pristup:pešačenje do 100 m


Mala kamena ploča sa uklesanom strelicom "mesto boja 1804" je jedino obleležje koje će vas uputiti prema ovom mestu. Možete i bez vodiča. Parkirate kod ovog znaka i idete stotinak metara kroz šumicu, a onda treba da pogodite malu zaravan na 30 m sa leve strane. Potreba je pažnja, jer je mesto obraslo žbunjem, a oznake nema


Više		Mačvanski okrug, Opština Koceljeva, Svileuva

(44.548944°N 19.845639°E)


period:Prvi srpski ustanak


Ne postoji nikakvo obeležje mesta na kome se bitka vodila. Po priči meštana bitka se vodila duž puta koji ide preko brda Gomilica. Na vrhu tog brda sada je veliko, uglavnom gastarbajtersko, naselje.


Više
BITKA/BOJ NA MIŠARU
Velika bitka, čuvena po uspešnim taktičkim zamislima Karađorđa		BEOGRAD, SAVA KAPIJA, PRVI SRPSKI USTANAK
30. novembra 1806.		BITKA/BOJ NA ČUČUGAMA
Pogled iz daljine na mesto gde se vodila glavna bitka		BITKA KOD DRLUPE
24. februar 1804. Prva bitka I srpskog ustanka
(objekt/lokaciju nismo obišli)
Mačvanski okrug, Opština Šabac, Mišar

(44.732025°N 19.758803°E)


period:Prvi srpski ustanak status:znamenito mesto šifra:ZM0070 tag:stari bunar


Bitka je vođena od 1. do 3. avgusta 1806. Na mestu ustaničkog šanca sada su muzej i monument posvećen bici. Nešto niže je sačuvan jedan od devet bunara koje su ustanici iskopali u pripremi bitke. Mesto je vremenom potpuno okruženo urbanim naseljem. Ništa od ustaničkih fortifikacija nije sačuvano.


Više		Grad Beograd, Opština Stari Grad, Beograd

(44.8215°N 20.4479°E)


period:Prvi srpski ustanak

Kolubarski okrug, Opština Ub, Čučuge

(44.419288°N 19.930904°E)


period:Prvi srpski ustanak


Prema rečima meštana, bitka se vodila u više faza na širem prostoru, a najveća je bila na kilometar i po od sadašnjeg kamenoloma, na prostoru oko seoskog puta.


Više		Grad Beograd, Opština Sopot, Sibnica

(44.450997°N 20.494998°E)


period:Prvi srpski ustanak

Više
MESTO POGIBIJE HAJDUK VELjKA PETROVIĆA
Na ovom mestu je završio život i odbranu Krajine		MUZEJ HAJDUK VELjKA, NEGOTIN
Kuća negotinskog oborkneza Todorčeta, pretvorena je u muzej		SPOMEN KOMPLEKS, ORAŠAC
Ovde je 15. februara 1804. doneta odluka da se podigne ustanak		SPOMENIK JANKU KATIĆU, KRNIĆ
Spomenik podignut nedaleko od mesta pogibije
Borski okrug, Opština Negotin, Negotin

(44.22593°N 22.540598°E)


period:Prvi srpski ustanak status:spomenik kulture šifra:SK0334


Veljko Petrović - hajduk i bećar, slavljen i opevan, poginuo je braneći Negotin od nadiruće turske vojske. Mesto pogibije ovekovečeno je spomenikom. Spomenik i okolni prostor uredno se održavaju.


Više		Borski okrug, Opština Negotin, Negotin

(44.2265312°N 22.528798°E)


period:Prvi srpski ustanak


Ulaznica se kupuje u zavičajnom muzeju i važi za tri lokacije: sam zavičajni muzej, Mokranjčevu kuću i Muzej Haduk Veljka. Sadrži istorijsku, etnološku, kao i zbirku predmeta i umetničkih dela vezanih za ime i delo Hajduk Veljka


Više		Šumadijski okrug, Opština Aranđelovac, Orašac

(44.333143°N 20.580355°E)


period:Prvi srpski ustanak status:znamenito mesto od izuzetnog značaja šifra:ZM0016 status:Memorijalni prirodni spomenik šifra:MPS04


Kompleks čine: Uređeni plato sa binom na mestu odluke, u Marićevića Jaruzi, Spomenik Prvom srpskom ustanku, uređeno šetalište, crkva, muzej, škola, spomenik Karađorđu. Prostor oko spomenika je zaštićen i kao Memorijalni prirodni spomenik Orašac.


Više		Mačvanski okrug, Opština Vladimirci, Krnić

(44.577057°N 19.855208°E)


pristup:putničkim vozilom period:Prvi srpski ustanak


Spomenik se nalazi na trgu u centru sela.


Više
MUSELIMOV KONAK
Odavde su 1804. valjevski knezovi odvedeni na gubilište		GROB I SPOMENIK STANOJU GLAVAŠU, BANIČINA
Prvobitno sahranjen na mestu umorstva, prenet je i sahranjen kod novoizgrađene crkve		SPOMENIK STANOJU GLAVAŠU, GLIBOVAC
Jedan od dva spomenika junaku prvog ustanka		KARAĐORĐEV GRAD, TOPOLA
Mali grad posvećen Karađorđu
Kolubarski okrug, Opština Valjevo, Valjevo

(44.269527°N 19.884759°E)


period:Prvi srpski ustanak status:spomenik kulture od velikog značaja šifra:SK0603 nastanak:18. vek stanje:prenamena - muzej


Ovo je najstarija zgrada u Valjevu. Građena je u 18. veku. Danas se u zgradi nalazi istureno odeljenje valjevskog muzeja. Turski zatvor se nalazio u podrumskoj prostoriji.


Više		Podunavski okrug, Opština Smederevska Palanka, Baničina

(44.288910°N 20.937300°E)


period:Prvi srpski ustanak status:spomenik kulture šifra:SK0573 nastanak:1902


Stanoje Glavaš je prvobitno bio sahranjen na mestu umorstva. 1902. godine prenet je i sahranjen kod novoizgrađene crkve. Grob se nalazi u porti.


Više		Podunavski okrug, Opština Smederevska Palanka, Glibovac

(44.3722°N 20.9114°E)


period:Prvi srpski ustanak


Stanoje je rodom je iz Glibovca. Spomenik se nalazi na širokom platou ispred velike seoske škole. Mesto je vrlo blizu puta Mladenovac - Smederevska Palanka.


Više		Šumadijski okrug, Opština Topola, Topola

(44.252°N 20.678°E)


period:Prvi srpski ustanak


U okviru memorijalnog centra, nalaze se Karađorđeva crkva, konak sa muzejskom postavkom, spomenik, izložbeni prostor (ranije škola), park i šetalište.


Više
SPOMENIK JANKU KATIĆU, ROGAČA
Spomenik vojvodi iz Prvog srpskog ustanka u rodnom mestu		SPOMENIK LUKI LAZAREVIĆU, SVILEUVA
Odbacio popovsku mantiju i postao junak ustanka		SPOMENIK ARSENIJU LOMI I RATNICIMA 1912-1918
Veličanstveni beli obelisk nad grobnim mestom Arsenija Lome		SPOMENIK VOJVODI PAULjU MATEJIĆU
Poprsje velikog junaka i posveta Sime Milutinovića Sarajlije
Grad Beograd, Opština Sopot, Rogača

(44.460833°N 20.52°E)


pristup:putničkim vozilom period:Prvi srpski ustanak


Rogača je u vreme Prvog srpskog ustanka bila značajno mesto, sudeći po jednoj od prve dve službene pošte u ustaničkoj Srbiji, kao i po spomenicima dvojice istaknutih ustanika - Katića i (nadgrobnom) Pavla Cukića. Odmah preko puta spomenika nalazi se vrlo lepa crkva, po spoljašnjosti - kopija oplenačke.


Više		Mačvanski okrug, Opština Koceljeva, Svileuva

(44.520976°N 19.827502°E)


period:Prvi srpski ustanak


Spomenik stoji i održava se, ali plato na kome se nalazi, očigledno, nije pod stalnom brigom. I selo Svileuva pati od opšte boljke - sve manje naroda i sve manje živosti u njemu.


Više		Moravički okrug, Opština Gornji Milanovac, Rudnik

(44.14083333°N 20.49888889°E)


period:Prvi srpski ustanak


Arsenije Knežević Loma (po reci Lomnici), bio je jedan od začetnika Prvog srpskog ustanka i nesuđeni vođa Drugog.


Više		Braničevski okrug, Opština Petrovac na Mlavi, Melnica

(44.391851°N 21.532449°E)


period:Prvi srpski ustanak


Malo više od poprsja, da bi se naglasilo i opasano oružje. I nošnja - narodna, a gospodska.


Više
KUĆA STEVANA SINĐELIĆA
Kuća "putovala" do mesta boravka		SJENICA, PRVI SRPSKI USTANAK
Masakr po predaji grada		BOJ/BITKA NA ČEGRU
Spomen kompleks na brdu gde se vodila bitka 31. maja 1809.		ĆELE KULA
Najveći objekt sagrađen od ljudskih kostiju
Pomoravski okrug, Opština Svilajnac, Grabovac

(44.19922°N 21.2442°E)


period:Prvi srpski ustanak status:spomenik kulture od velikog značaja šifra:SK0146


Kuća se nalazi u porti crkve. Pored kuće i crkve u porti je i kapela sa posvetom Stevanu Sinđeliću. Takoće i poveća sobrašica - natkriveni prostor za slave. Kuća je ovde preseljena sa lokacije na kojoj se originalno nalazila. Na kući nema bilo kakvog obaveštenja o trenutnoj nameni.


Više		Zlatiborski okrug, Opština Sjenica, Sjenica

(43.274260°N 19.999106°E)


period:Prvi srpski ustanak


Prvog dana napada ustanici su uspeli da uđu u grad, ali su borbe oko tvrđave trajale mesec dana. Konačno, po dogovoru o predaji, trebalo je da Turci napuste grad bez borbe, ali se to tako nije završilo. Tvrđava je srušena, na njenom mestu je škola, ali se planira preseljenje škole i ponovna izgradnja tvrđave.


Više		Nišavski okrug, Opština Pantelej, Kamenica

(43.365362°N 21.942749°E)


period:Prvi srpski ustanak status:znamenito mesto od izuzetnog značaja šifra:ZM0013


Spomen obeležje se nalazi tačno na mestu na kome se nalazio i šanac vojvode Sinđelića. Spomenik je podignut 1927. godine, a prethodni, podignut 1878, sačuvan je kao deo novog.


Više		Nišavski okrug, Opština Medijana, Niš

(43.312151°N 21.923879°E)


period:Prvi srpski ustanak status:spomenik kulture od izuzetnog značaja šifra:SK0218


Monstruozni spomenik napravljen je po bici na Čegru, odnosno po propasti Prvog srpskog ustanka, kao opomena i pretnja. Namera, očigledno, nije urodila plodom. Kula je danas spomenik kulture od izuzetnog značaja. Prema navodu na vikipediji, ovo je najveći objekat sagrađen od ljudskih kostiju.


Više
BITKA KOD BATOČINE
Prva velika pobeda srpskih ustanika		ČETIRI ŠANCA IZ PRVOG USTANKA, KREMNASPOMENIK ZEKI BULjUBAŠI, RAVNjE
Spomenici za tri rata		NADGROBNI SPOMENIK VOJVODE PAVLA CUKIĆA
Slučajno otkriven nadgrobni spomenik ličnosti iz Prvog srpskog ustanka
(objekt/lokaciju nismo obišli)
Šumadijski okrug, Opština Batočina, Batočina

(44.108046°N 21.081108°E)


period:Prvi srpski ustanak


Bitka je vođena 4 do 7. aprila 1804. pretežno na prostoru između Batočine i Brzana, sa završnim napadom između sela Kijevo i Dobrovodica.


Više		Zlatiborski okrug, Opština Užice, Kremna

(43.846336°N 19.582440°E)


period:Prvi srpski ustanak status:spomenik kulture šifra:SK2101

Sremski okrug, Opština Sremska Mitrovica, Ravnje

(44.943750°N 19.433152°E)


period:Prvi srpski ustanak period:balkanski ratovi period:Prvi svetski rat


Spomenik je posvećen i svim borcima iz sela poginulim u toku balkanskih, kao i tokom Prvog svetskog rata. Bitka koju je Zeka Buljubaša vodio, odigrala se u avgustu 1813, praktično na kraju Prvog srpskog ustanka.


Više		Grad Beograd, Opština Sopot, Drlupa

(44.460157°N 20.521547°E)


period:Prvi srpski ustanak status:spomenik kulture šifra:SK0808


Spomenik se nalazi uz sam put, skoro u centru sela, na malo izdignutoj parceli. Osim male granitne ploče sa uklesanom, sad već nečitljivom posvetom, nema drugih obeležja ili informacija. Interesantna je priča o nalasku spomenika koji je dugo vremena čamio pod zemljom. Otac sadašnjeg vlasnika je kupio posed i doselio se ovde pedesetih godina prošlog veka. Dok je privodio teren nameni, otkopavanjem tog dela parcele, naišao je na kamenu ploču i tako otkrio do tada nepoznati istorijski artefakt. Uz Cukićev spomenik stoji i manji beleg nepoznatog pokojnika.


Više
ETNO KOMPLEKS PETROVI DVORI
Rodno selo Karađorđa Petrovića		SPOMENIK KNEZU STANOJU
Autentičan nadgrobni spomenik knezu Stanoju Mihailoviću		SPOMENIK STEVI PISARU
Pouka - ne dajte ćatama top u ruke		NADGROBNI SPOMENIK KNEZA AKSENTIJA MILADINOVIĆA
Veliki spomenik na velikom groblju
Šumadijski okrug, Opština Rača, Viševac

(44.247963°N 20.907132°E)


period:Prvi srpski ustanak


U sastavu etno kompleksa su: - monument sa posvetom Karađorđu - spomenik sa figurom Karađorđa, - nekoliko objekata tipičnih za seoska domaĆinstva - službena zgrada (takođe u etno stilu)


Više		Grad Beograd, Opština Lazarevac, Medoševac

(44.409530°N 20.325658°E)


status:spomenik kulture od velikog značaja šifra:SK0124 period:Prvi srpski ustanak


Spomenik se nalazi na privatnom posedu, ali pošto je u neposrednoj blizini ulaza, može se videti u celosti, bez ulaska u dvorište. Spomenik čine dva monumenta srednje veličine, jedan stariji i jedan noviji, kao i posveta na metalnoj tabli (od kolektiva RB Kolubara-Vreoci). Iznad spomenika uzdiže se hrast grandioznih dimenzija.


Više		Pomoravski okrug, Opština Paraćin, Paraćin

(43.873847°N 21.412519°E)


period:Prvi srpski ustanak


Tokom prvog ustanka, pri opsadi Paraćina, Steva je izmolio i dobio da opali hitac iz topa. I gle čuda - ranio je pašu, koji je, kako kažu, od rana i umro.


Više		Kolubarski okrug, Opština Lajkovac, Bogovađa

(44.320522°N 20.257267°E)


period:Prvi srpski ustanak status:spomenik kulture šifra:SK0802


Spomenik je izuzetan po visini, ima preko 2 metra. Ploča je i šira i deblja od prosečnih. Na monumentu je čitljiv ne mnogo dug tekst. Groblje je na proplanku sa koga se vidik pruža od Rudnika do valjevskih planina.


Više
BITKA/BOJ NA RAVNjU
Spomenik besprimernom junaštvu		BITKA KOD VARVARINA/RUSKI SPOMENIK
Velika pobeda srpsko-ruskih snaga		KUĆA U KOJOJ JE BORAVIO KARAĐORĐE 1787. GODINEMUTAPOV ŠANAC, LjUBANjE
(objekt/lokaciju nismo obišli)
Sremski okrug, Opština Sremska Mitrovica, Ravnje

(44.943990°N 19.437878°E)


period:Prvi srpski ustanak


Spomen obeležje je posvećeno bici koja se na vom mestu odigrala avgusta 1813. godine i označila kraj Prvog srpskog ustanka. Pored drvene figure Zeke Buljubaše, tu je deo originalnog šanca sa palisadama, ploča sa uklesanom šemom bitke koja je trajala 17 dana, kao i posveta junacima bitke.


Više		Rasinski okrug, Opština Varvarin, Varvarin

(43.699°N 21.4°E)


period:Prvi srpski ustanak

Više		Sremski okrug, Opština Pećinci, Pećinci

(44.9295°N 20.0072°E)


status:spomenik kulture od velikog značaja šifra:SK1271 adresa:Fruškogorska 21 Period:Prvi srpski ustanak

Više		Zlatiborski okrug, Opština Užice, Ljubanje

(43.817177°N 19.849504°E)


status:spomenik kulture šifra:SK2102 period:Prvi srpski ustanak

SPOMENIK STEVANU SINĐELIĆU, VOJSKACENTRALNI TRG, VELIKI BORAK
Veliki Borak - značajno istorijsko mesto		SPOMENIK VULETU ILIĆU KOLARCUŠABAC, PRVI SRPSKI USTANAK
Šabac je osvojen 3. maja 1804. uveliko zahvaljujući otporu na Čokešini
(objekt/lokaciju nismo obišli)
Pomoravski okrug, Opština Svilajnac, Vojska

(44.0904°N 21.2149°E)


period:Prvi srpski ustanak


Spomenik junaku u njegovom rodnom mestu


Više		Grad Beograd, Opština Barajevo, Veliki Borak

(44.5391°N 20.3503°E)


period:Prvi srpski ustanak


Iako nije službeno registrovano kao takvo, ovo je sigurno veoma značajno istorijsko mesto. Oko centralnog trga nalaze se, jedno do drugog: - spomen ploča osnivanju Praviteljstvujuščeg sovjeta, prvog organa vlasti u ustaničkoj Srbiji; osnivanje je održano 1805. godine u kući kneza Sime Markovića, - spomenik knezu Simi Markoviću, rođenom u ovom mestu, - spomen ploča osnivanju prve dve pošte u Srbiji; jedna je bila u Rogači (Kosmaj), a druga u ovom mestu, - spomenik i spomen ploča poginulim borcima i streljanima 1941-1945. Nešto dalje u selu nalazi se nadgrobni spomenik Milisava Čamdžije, junaka proslavljenog u osvajanju Beograda, 1806. godine.


Više		Podunavski okrug, Opština Smederevo, Kolari

(44.5842°N 20.8984°E)


period:Prvi srpski ustanak

Više		Mačvanski okrug, Opština Šabac, Šabac

(44.753688°N 19.688422°E)


period:Prvi srpski ustanak

SPOMENIK HAJDUK VELjKU, NEGOTINSPOMENIK SEČA KNEZOVA
Spomenik dvojici pogubljenih knezova
Borski okrug, Opština Negotin, Negotin

(44.2265°N 22.5305°E)


period:Prvi srpski ustanak

Više		Kolubarski okrug, Opština Valjevo, Valjevo

(44.2692°N 19.8863°E)


period:Prvi srpski ustanak


Spomenik je podignut u blizini mesta na kome je pogubljenje izvršeno. Pogubljenje se desilo na obali Kolubare, a prema beleškama prote Mateje, približna pozicija je 80 hvati od starog mosta (odnosno, gps 44.268730, 19.886029).


Više